به گزارش روابط عمومی صندوق توسعه ملی، در جریان برگزاری سومین همایش صندوق توسعه ملی از مقالات برتر که در 7 محور اصلی به دبیر خانه این همایش ارسال شده بود؛ توسط مهدی غضنفری رئیس هیات عامل و سایر اعضای هیات عامل صندوق توسعه ملی تقدیر و تشکر به عمل آمد.

متن کامل این مقاله درزیر آمده است:

عنوان: فرهنگ سازی حفظ ثروت ملی برای نسل آینده توسط صندوق توسعه ملی با تاکید ویژه بر توسعه پایدار در ایران

نویسنده: امیرحسین یاوری بافقی

اهداف: این تحقیق با هدف فرهنگ سازی حفظ ثروت ملی توسط صندوق توسعه ملی  صورت پذیرفت .

روش تحقیق: اين پژوهش از حیث زماني، مقطعي؛ از حيث هدف، كاربردي و توسعه‌ای و از حیث روش، توصيفي بوده و از جهت نحوه جمع‌آوری داده‌ها از روش‌ مصاحبه تلفنی در سال 1402 استفاده شده است. در اين تحقيق به‌منظور انتخاب نمونه‌ مناسب، از راهبرد نمونه‌گيري هدفمند استفاده و برای جمع‏ آوری اطلاعات از طریق شیوه‌هاي اسنادي یا کتابخانه‌ای، بررسی سایت‏های مرتبط اقدام و با ربات هوشمند CHATGPT مصاحبه متنی و با شش نفر مدرس دانشگاه در رشته‏ - حوزه‏‌های اقتصاد، جامعه شناسی، فرهنگ و آموزش مصاحبه تلفنی شده است. به‌منظور تجزیه‌ و‌ تحلیل داده‌هاي اسنادی تحقیق و تبیین یافته‏ های کیفی از روش مقايسه متنی استفاده شده است.

یافته ‏های تحقیق: صندوق توسعه ملی علیرغم اهمیت بسزا و ضروری آن برای بسیاری از مدیران، مردم و حتی نخبگان دانشگاهی شناخته شده نیست.

پیشنهادات: تدوین بیانیه فرهنگ سازی ، تعیین راهبردهای فرهنگ سازی، شفاف سازی عملکرد، آموزش‏های عمومی ، نظارت شیشه‌‏ایی و برگزاری جشن‏های موفقیت صندوق به فرهنگ سازی عمومی منجر خواهد شد.

مقدمه:

یکی از وجوه حکمرانی مطلوب، تامین شرایط زیست بوم مناسب برای آحاد مردمی است که تحت ولایت آن حکمرانی به زندگی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی ، اجتماعی و ارزشی می‏ پردازند. اما مدیریت و رهبری شرایط امروز همه حکمرانی نیست. نسل‏های بعدی نیز دامنه گسترده ‏ای از این پازل بزرگ را به خود اختصاص داده اند.همانگونه که همواره به رفاه آینده و تامین شرایط رشد فرزندان خود فکر کرده و اسباب آن را فراهم می‏ آوریم. ضرورت دارد تا مردم و بویژه مدیران نیز به فکر نسل های بعدی باشند. در واقع این فکر لطف سخاوتمندانه ای نیست بلکه دینی است که بر گردن همه ما سنگینی می کند. به این دلیل است که حفظ ثروت ملی برای نسل‌های آینده یک اصل اساسی است که باید سیاست‌گذاری را در هر کشوری هدایت کند. در ایران، صندوق توسعه ملی  (NDF) ابزاری حیاتی است که می توان از آن برای دستیابی به این هدف استفاده کرد. این مقاله به بررسی مفهوم فرهنگ سازی حفظ ثروت ملی برای نسل آینده با تاکید ویژه بر توسعه پایدار در ایران می پردازد. واقعیت این است که اگر فرهنگ سازی نباشد هیچ کاری یا شروع نمی شود و یا بزودی به انحراف خواهد رفت. به ویژه اگر همانند رهبر انقلاب باور داشته باشیم که اولویّت بسیار مهمّ کشور، فرهنگ است(بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس جمهور و هیات دولت، سوم شهریور 1395

تعاریف:

حفظ ثروت ملی: حفظ ثروت ملی به معنای حفاظت از منابع یک کشور مانند نفت، گاز، مواد معدنی و سایر منابع طبیعی برای نسل های آینده است که برای ایجاد انها میلیونها سال زمان مصروف شده و حاصل تلاش ما در تولید آنها نیست. (ضمائم قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰ـ ۱۳۹۶)

صندوق توسعه ملی ایران:

نهادی دولتی است که نقش صندوق ثروت ملی ایران را دارد. (ویکیپدیا، فارسی)

فرهنگ:

فرهنگ فارسی معین واژه «فرهنگ» را مرکب از دو واژه «فر» و «هنگ» به معنای ادب، تربیت، دانش، علم، معرفت و آداب و رسوم تعریف کرده‌است. واژه فرهنگ در پهلوی ساسانی به صورت «فره هنگ» آمده‌ است که از دو جزء «فره» به معنای پیش و فرا؛ و «هنگ» به معنای کشیدن و راندن، ساخته شده‌است. در نتیجه «فرهنگ» به معنای پیش‌کشیدن و فراکشیدن است. به همین سبب است که فارسی‌زبانان، فرهنگ را سبب پیشرفت می‌دانند. (فرهنگ فارسی معین،1391)

استاد محمد تقی جعفری معتقد است؛ فرهنگ عبارت است از: کیفیّت یا شیوه بایسته و شایسته برای آن دسته از فعالیت‌های حیات مادّی و معنوی انسان‌ها که مستند به طرز تعقل سلیم و احساسات تصعید شده آنان در "حیات معقول" تکاملی باشد.(صاحبی، 1384)

شورای انقلاب فرهنگی، فرهنگ را این گونه تعریف می کند:”بینش و منش هویت دهنده انسان در حوزه زندگی اجتماعی که به عنوان فرآورده عالی ذهن و فرایند پیچیده و پیشرفته فکر آدمی تحت تاثیر علل و عوامل موجود در تمامی کارکردها و کلیه مظاهر مادی و معنوی حیات وی تجلی می یابد و کلیت هم تافته و بهم پیوسته ای از باورها، فضائل و ارزشها، آرمانها، دانش ها، هنرها و فنون، آداب و اعمال جامعه را شامل شده و مشخص کننده ساخت و تحول کیفیت زندگی هر ملت است (باباخانی ، ۱۳۹۱ :۱۶).

جدول ذیل برخي تعاريف فرهنگ براساس رهيافت هاي مختلف را ارایه می نماید.

رشته متفكران عمده رهيافت نظري جوهر فرهنگ تعريف فرهنگ

مردم شناسي ادوارد تيلور تحول گرا عادات و توانايي هاي مشترك مجموعه پيچيده اي شامل دانش ها، باورها، هنر، اخلاقيات، حقوق، آداب و رسوم و ديگر عادات و توانايي هايي كه انسان به عنوان عضو جامعه آنها را داراست.

برانيسلاو مالينوفسكي كاركردگرا ارزش ها، رفتارهاي تكرار شونده فرهنگ شامل دست ساخته ها، محصولات، فرايندهاي تكنيكي، انديشه ها، عادات و ارزش هاي يك جامعه است كه البته اين عناصر مجزا همگي با يكديگر ارتباط متقابل دارند.

رادكيلف براون و كلود لويي اشتراوس ساختارگرا ___ كليت يكپارچه اي كه افراد گوناگون و متفاوت را در يكديگر جمع نموده و هويتي وحدت بخش به آنها داده است (براون).

بواس، كروبر و كلاك هون اشاعه گرا انديشه ها و ارزش ها، سنت ها ايده ها- ارزش ها  انبوه واكنش هاي حركتي اكتسابي، فنون، انديشه ها وارزش ها و رفتار ناشي از آنها همگي فرهنگ را تشكيل مي دهند.(كروبر)

لسلي وايت نمادگرا نماد سازمان پديده ها، كنش ها، ابزار، باورها و معرفت ها، احساسات، طرز تلقي و ارزش ها كه به استفاده از نمادها وابسته است.

گيلفورد گيرتز نمادگرا معني ونماد (معاني نمادين) سلسله مراتبي از ساختارهاي معاني كه شامل اعمال، نمادها و علامت هاي ناشي از حركات، پلك زدن هاي عادي و مصنوعي، ادا درآوردن ها تا اظهار كردن، بيان داشتن، مكالمه كردن و تك گويي مي شود.

جامعه شناسي پارسونز كاركردگرايي ساختاري انديشه ها و ارزش ها سيستم هاي الگوشده يا سامان يافته اي از نمادها كه تحت جهت گيري هاي كنش و اجزاء دروني شده شخصيت افراد و الگوهاي نهادي شده سيستم اجتماعي در آيد.

 آنتوني گيدنز تلفيقي ارزش ها، هنجارها و توليدات مادي فرهنگ عبارت است از ارزش هايي كه اعضاي يك گروه معين دارند، هنجارهايي كه از آن پيروي مي كنند و كالاهاي مادي توليد مي كنند.

گي روشه تلفيقي شيوه هاي تفكر، احساس و عمل مجموعه به هم پيوسته اي از شيوه هاي تفكر، احساس و عمل كه كم و بيش مشخص است، توسط تعداد زيادي افراد فراگرفته، بين آنها مشترك است و به دو شيوه عيني و نمادين به كار گرفته مي شود تا اين اشخاص را به يك جمع خاص و متمايز مبدل سازد.

جان تامپسون نمادگراي ساختاري  اشكال نمادين مجموعه و ساختار نمادهاي خلق شده در يك شرايط اجتماعي- تاريخي

ريموند ويليامز معاني مشترك، هنر و معرفت روش كلي زندگي( معاني مشترك) و هنر و معرفت (فرايندهاي خاص اكتشاف و تلاش خلاقانه)

تعاريف فرهنگ براساس رهيافت هاي مختلف، صالحی امیری و دولت آبادی،1391

عناصر فرهنگ:

جمع ‏بندی بررسی ها نشان می‏دهد، پنج عنوان ، عناصر و اساس فرهنگ يك جامعه را تشكيل مي دهند.

1. عقايد و باورها: مراد از عقايد و باورها در اينجا، «باورهاي قدسي» و عقايدي است كه شامل ايمان به غيب مي شود، نه عقيده و باور به معناي «رأي و نظر». طبيعتاً  آگاهي و جهانبيني مقبول در يك جامعه و گرايشهاي فطري به امور معنوي، پايگاه اصلي سازندة عقائد ديني به حساب مي آيند.

2. نگرشها: منظور از نگرش؛ برداشت، تلقي و قضاوت نهايي يك فرد دربارة يك مفهوم، پديده يا شخص است.

3. علائق و گرايشها: تمايلات و علاقه ‏منديهاي افراد نيز جزء اموري است كه ميت واند به عنوان عناصر كليدي فرهنگ تلقّي شود. گرايش اگرچه مانند برخي ديگر از عناصر فرهنگ، يك امر دروني و شخصي محسوب ميشود ولي آنجا كه به هر حال بروز و ظهور بيروني پيدا مي كند، قابل شناسايي خواهد بود و هنگامي كه وجه مشترك افراد يك جامعه مي شود يك عنصر فرهنگي به حساب مي آيد.

4. رفتارها و آداب شخصي: نوع رفتارهاي شخصي آدمهاي يك جامعه و آدابي كه نحوة رفتار انسان را در موقعيتهاي مختلف زندگي شخصي تعيين مي كنند، يكي از مهمترين بخشهاي فرهنگ به حساب مي آيند. شايد عبارت «سبك زندگي» بيشتر با اين بخش تناسب داشته باشد.

5. آيين و رسوم اجتماعي: منظور آن دسته از آداب اجتماعي است كه چگونگي تعاملات انسان را در مناسبات اجتماعي و زندگي جمعي تعيين ميكند.(سایت بنای معنایی. دانشگاه امام صادق(ع)

فرهنگ سازی:

فرهنگ سازی به این معناست که آیتم ها و المان های فرهنگی که در جامعه نسبت به آنها توجه کمتری شده است را برای افراد دوباره یادآوری کنیم؛ چرا که فرهنگ، مفهومی است که از طریق اجتماعی شدن به افراد آموزش و انتقال داده می شود.پس از اینکه مفهوم فرهنگ به افراد جامعه آموزش و انتقال داده شد، در جامعه مکانیزمی به نام نظارت اجتماعی اعمال شکل می گیرد که وظیفه آن نظارت بر عملکرد همه افراد آن جامعه است، به این منظور که آنهایی که هنوز اجتماعی نشده اند و یا اجتماعی شدن آنها به طور کامل صورت نگرفته است، مورد توجه قرار گیرند و مفهوم فرهنگ¬سازی دوباره به آنها یادآوری شود.(امیری،1389)

تاریخچه صندوق توسعه ملی(NDF)

صندوق توسعه ملی، پس از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی، بر اساس ماده ۸۴ قانون برنامه پنجم توسعه با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز، میعانات گازی و فراورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فراورده‌های نفتی تأسیس گردید.

حساب ذخیره ارزی خود با اهدافی نظیر: ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل دارایی‌های حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایر (به عنوان مثال سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری ) و کاهش تلاطم‌های ارزی بوجود آمده بود.

صندوق توسعه ملی در سال 1389 و به موجب ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در دیماه سال 1390 در ایران رسما شروع بکار نمود. تا بخشی از درآمدهای نفت و گاز کشور را برای نسل های آینده حفظ کند. این یک صندوق سرمایه گذاری مستقل است که در بخش های مختلف از جمله زیرساخت، آموزش، مراقبت های بهداشتی و کشاورزی سرمایه گذاری می کند. صندوق توسعه ملی ابزاری ضروری برای ایران برای تنوع بخشیدن به منابع درآمد و کاهش وابستگی کشور به نفت و گاز است.

صندوق توسعه ملی ابزار مهمی برای حفظ ثروت ملی و تضمین رشد اقتصادی بلندمدت در ایران است. علیرغم مواجهه با تحریم های اقتصادی و سایر فشارهای خارجی، ایران توانسته است موقعیت مالی باثباتی را حفظ کند که بخشی از آن ناشی از سرمایه گذاری های صندوق توسعه ملی در بخش های مختلف اقتصاد است. با این حال، صرف انباشت دارایی های مالی برای حفظ ثروت ملی کافی نیست. فرهنگ مدیریت مالی محتاطانه، شفافیت و مسئولیت پذیری باید تقویت شود تا اطمینان حاصل شود که نسل های آینده می توانند از ثروت انباشته شده امروز بهره مند شوند. 

ارکان سازمان صندوق

1. هیئت امناء

2. هیئت عامل

3. هیئت نظارت

هیئت امناء به‌عنوان بالاترین رکن صندوق، مطابق بندهایی رئیس و سایر اعضای هیئت عامل انتخاب می‌کنند. عزل رئیس و اعضای هیئت عامل نیز با پیشنهاد هریک از اعضای هیئت امناء و تصویب هیئت امناء امکان‌پذیر است. تعیین انواع فعالیت‌های موردقبول و واجد اولویت پرداخت تسهیلات در بخش‌ها و زیر بخش‌های تولیدی یا خدماتی زاینده ازجمله گردشگری و با بازده مناسب اقتصادی از وظایف و اختیارات هیئت امناء است.

هیئت عامل صندوق توسعه ملی مرکب از ۵ نفر از افراد صاحب‌نظر، باتجربه و خوش‌نام در امور اقتصادی، حقوقی، مالی، بانکی و برنامه‌ریزی با حداقل ۱۰ سال سابقه مرتبط و مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد، توسط هیئت امنا انتخاب و با حکم رئیس‌جمهور منصوب می‌شوند.

بر اساس اساسنامه صندوق توسعه ملی، اعضای هیئت‌امنای صندوق عبارت‌اند از رئیس‌جمهور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (دبیر هیئت امنا)، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی، وزیر نفت، رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، رئیس اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران به‌ عنوان عضو ناظر و بدون حق رأی، رئیس اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان عضو ناظر و بدون حق رأی، ۲ نفر نماینده از کمیسیون‌های اقتصادی و برنامه‌وبودجه و محاسبات به انتخاب مجلس شورای اسلامی و دادستان کل کشور.

تغییر در اساسنامه و انحلال این صندوق، تنها با تصویب مجلس شورای اسلامی است.

هرگونه تصمیم هیئت امناء در مورد تصویب ترازنامه و صورت‌های مالی صندوق و نیز انتصاب رئیس و اعضای هیئت عامل در روزنامه رسمی کشور و نیز یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار به انتخاب هیئت امناء، منتشر می‌شود.

هیئت ناظر صندوق توسعه ملی مرکب از 5 نفر از دادستان کل از قوه قضائیه و دو نفر از قوه مقننه و روسای اتاق بازرگانی و اتاق تعاون می‏باشند.(همان)

قوانین اصلی مرتبط با صندوق:

بر اساس قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه، دولت در صورتی مجاز به برداشت از این حساب است، که درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پیش‌بینی شده کاهش پیدا کند. همچنین برداشت از حساب ذخیره ارزی برای تأمین کسری ناشی از عواید غیرنفتی بودجه عمومی ممنوع است.

در قانون پنج ساله چهارم توسعه مقرر شده‌است به منظور سرمایه‌گذاری و تأمین بخشی از اعتبارات موردنیاز طرح‌های تولیدی و کارآفرینی بخش غیردولتی که توجیه فنی و اقتصادی آن‌ها به تأیید وزارتخانه‌های تخصصی ذی‌ربط رسیده باشد، تا ۵۰ درصد حساب ذخیره ارزی، از طریق شبکه بانکی داخلی و بانک‌های ایرانی خارج از کشور، به صورت تسهیلات با تضمین کافی تخصیص یابد.

روش تحقیق

اين پژوهش از حیث زماني، مقطعي؛ از حيث هدف، كاربردي و توسعه‌ای و از حیث روش، توصيفي بوده و از جهت نحوه جمع‌آوری داده‌ها از روش‌ مصاحبه تلفنی استفاده شده است.

قلمرو موضوعی تحقیق: اين پژوهش از حيث مفهومي در حوزه‌هاي اقتصاد، فرهنگ و اجتماعي قرار می‏ گیرد.

قلمرو زمانی تحقیق: سال 1401 می‌باشد.

قلمرو مکانی تحقیق: از حيث جغرافيايي محدود به خاك جمهوری اسلامی ايران است.

نمونه‌گيري

در اين تحقيق به‌منظور انتخاب نمونه‌ مناسب، از راهبرد نمونه‌گيري هدفمند كه در طرح‌ريزي تحقيقات كيفي  به‌كار مي‌رود، استفاده شده است. در نتیجه نمونه گیری در این تحقیق هم معنی نمونه‏ گیری در آزمایشگاه یا بخشی از یک جامعه آماری نیست. در این تحقیق به علت کمبود وقت با شش نفر مدرس دانشگاه در رشته‏ - حوزه‏های اقتصاد، جامعه شناسی، فرهنگ و اموزش مصاحبه تلفنی شده است.

روش جمع‌آوری اطلاعات

جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش از طریق شیوه‌هاي اسنادي یا کتابخانه‌ای، بررسی سایت‏های مرتبط و مصاحبه با ربات هوشمند CHATGPT و صاحب نظران دانشگاهی بوده است.

روش تجزیه‌ و‌ تحلیل داده (با ذکر نحوه سنجش متغیرهای مستقل و وابسته)

به‌ منظور تجزیه‌و‌ تحلیل داده‌هاي اسنادی تحقیق و تبیین یافته‏های کیفی از روش مقايسه متنی استفاده شده است. در این راستا کلیه یافته ‏ها دسته‏ بندی و فهرست نویسی شده و سپس بر اساس موضوع، مطالب مرتبط در کنار هم قرار گرفته‏ اند.

فرهنگ سازی :

اگر تعریف فرهنگ را امری سخت و پیچیده قلمداد کنیم که هنوز اشتراک نظری در بیان آن متصور نیست آنگاه به خوبی معلوم می شود که فرهنگ سازی امری بسیار غامض و سخت الوصول است. امری بسیار مهم که تعیین کننده و راز پیشرفت یا اضمحلال تمدن‏ها محسوب می‏ گردد. کار فرهنگی آن قدر مهم است که مقام معظم رهبری فرمودند: فرهنگ؛ این همان چیزی است که من حاضرم در راه آن کشته شوم. بنده هم اگر در راه آن کشته شدم، احساس می‌کنم که در راه خدا کشته شده‌ام. هرکس در این راه کشته شود، در راه خدا کشته شده و هرکس در این راه، زحمتی متحمّل شود، در راه خدا متحمّل شده است. مسأله، مسأله‌ی کوچکی نیست.....نقش فرهنگ به نظر من یک نقش تعیین کننده و اساسی است. (بیانات مقام معظم رهبری23/09/1378). ایشان فرهنگ کشور را در سه عرصه مهم و عام مشاهده می‌کنند:

عرصه اول در عرصه تصمیم‌های کلان کشور است؛ یعنی فرهنگ به عنوان جهت‌دهنده به تصمیم‌های کلان کشور، حتّی تصمیم‌های اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و یا در تولید، نقش دارد. وقتی ما می‌خواهیم ساختمان بسازیم و شهرسازی کنیم، در واقع، با این کار، داریم فرهنگی را ترویج یا تولید می‌کنیم یا اشاعه می‌دهیم. وقتی تولید اقتصادی هم می‌کنیم، در واقع، داریم از این طریق، فرهنگی را تولید می‌کنیم؛ اشاعه می‌دهیم یا اجرا می‌کنیم. اگر در سیاست خارجی، مذاکره‌ای می‌کنیم و تصمیمی می‌گیریم، عیناً همین معنا وجود دارد.

بنابراین، فرهنگ، مثل روحی است که در کالبد همه فعالیت‌های گوناگون کلان کشوری، حضور و جریان دارد. فرهنگی که باید در تولید، خدمات، ساختمان‌سازی، کشاورزی، صنعت، سیاست خارجی و تصمیمات امنیتی، رعایت شود و حدود را معین و جهت را مشخص کند، چیست؟ این باید در این‌جا معین شود. بنابراین، فرهنگ، جهت دهنده به تصمیم‌های کلان کشور است؛ این در واقع، اهمیت و بناگذاشتنِ یک مبنای فرهنگی را در این‌جا به ما نشان می‌دهد.

عرصه دوم به عنوان شکل دهنده به ذهن و رفتار عمومی جامعه است. حرکت جامعه، بر اساس فرهنگ آن جامعه است. ‌اندیشیدن و تصمیم‌گیری جامعه، بر اساس فرهنگی است که بر ذهن آن حاکم است. دولت و دستگاه حکومت، نمی‌تواند از این واقعیتِ مهم، خود را کنار نگه دارد. ما مسئولیت داریم این فرهنگ را بشناسیم؛ اگر ناصواب است، آن‌را تصحیح کنیم؛ اگر ضعیف است، آن‌را تقویت کنیم؛ اگر در آن نفوذی هست، دست نفوذی را قطع کنیم. بنابراین، فرهنگ به عنوان شکل‌دهنده به ذهن و رفتار عمومی جامعه هم یکی از میدان‌های اساسی است.چیزهایی که در فرهنگ عمومی ما ضعیف است، یا جایش کم است،

یکی از آنها انضباط است. جامعه ما، به انضباط، نهایت نیاز را دارد.

دیگری اعتماد به نفس ملی و اعتزاز ملی است؛ یعنی احساس عزت کردن از این‌که من اهل ایرانم. مورد بعدی، قانون‌پذیری است؛ به هم تنه نزدن؛ از هم جلو نیفتادن؛ حق همدیگر را برنداشتن؛ توی جیب همدیگر دست نکردن. اینها قانون است و ما در جامعه، اینها را لازم داریم.

موضوع دیگر، غیرت ملی است. اگر ببینیم کسی دارد به نحوی از انحا، به مرزهای فرهنگی یا دینی یا جغرافیایی یا ملی ما تعرض می‌کند یا فکر تعرض دارد، باید خون ما به جوش بیاید و غیرت ما تحریک شود.

مقوله بعدی، تدین و دین‌باوری است؛ دین‌باوری، با همان معنای عام خودش.

موارد دیگر، فرهنگ ازدواج، فرهنگ رانندگی، فرهنگ خانواده، فرهنگ اداره و فرهنگ لباس است.

عرصه سوم فرهنگ، سیاست‌های کلان آموزشی و علمی دستگاه‌های موظف دولت است؛ یعنی آموزش و پرورش، آموزش عالی و بهداشت و درمان که باید سیاست‌های کلان آموزشی و علمی شان را از مرکزی بگیرند. (بیانات مفام معظم رهبری،26/09/1381)

ایجاد فرهنگ حفظ ثروت ملی مستلزم تغییر اساسی در ذهنیت و ارزش های جامعه است. این بدان معناست که مردم باید اهمیت حفظ منابع کشور خود را درک کنند و مایل باشند که دستاوردهای کوتاه مدت را فدای منافع بلندمدت کنند. این فرهنگ باید به طرق مختلف، عرصه‏ ها و سطوح محتلف جامعه تقویت شود. اکثر قریب به اتفاق مردم و مسئولان به اهمیت و موفقیت های صندوق توسعه ملی واقف نبوده و فرهنگ حفظ ثروت ملی بخوبی ترویج نیافته است. همچنین جامعه مدنی از جمله مؤسسات دانشگاهی و بخش خصوصی در بحث توسعه آینده کشور درگیر نشده ‏اند. واقعیت این است که رویکرد موجد حمایت از سیاست هایی که به توسعه پایدار بلندمدت کمک کند و آن را بر دستاوردهای کوتاه مدت اولویت دهد، مشهود و ملموس نیست.

آنچه مسلم است، آموزش اهمیت مدیریت مالی و لزوم صرفه جویی در منابع برای نسل های آینده مهم بوده و ایجاد یک چارچوب قانونی و نظارتی که ثبات مالی، شفافیت و پاسخگویی را ارتقا دهد، ضروری بنظر می‏ رسد.

مواردی چون: اجرای سیاست های مالی صحیح، تقویت مؤسسات مالی، و اطمینان از وجود تدابیر کافی برای جلوگیری از فساد و اختلاس است. سیاست‌های مدیریتی و سرمایه‌گذاری صندوق باید با چشم‌انداز بلندمدتی هدایت شود که بر رشد اقتصادی پایدار و رفاه اجتماعی تأکید دارد. این امر مستلزم سرمایه گذاری در پروژه هایی است که دارای منافع اقتصادی و اجتماعی هستند، مانند توسعه زیرساخت ها، تحقیق و توسعه و آموزش. سرمایه گذاری باید با دقت و شفافیت انجام شود و مکانیسم مشخصی برای ارزیابی تاثیر سرمایه گذاری ها وجود داشته باشد. این تضمین می کند که سرمایه گذاری ها با اهداف بلندمدت صندوق توسعه ملی همسو بوده و در خدمت منافع مردم ایران است.

نحوه فرهنگ سازی در حوزه صندوق توسعه ملی:

فرهنگ سازی اقدامی دنباله دار و مستمر است که ممکن است نسل‏ها طول بکشد. بنابراین روشهای متعددی برای فرهنگ سازی وجود دارد. شاید فرآیند ذیل یکی از مورد وثوق ترین راه‏ها برای فرهنگ سازی باشد. با در نظر گرفتن مقاومت افراد نسبت به تغییر، برای فرهنگ سازی پیرامون صندوق توسعه ملی می توان اقدامات زیر را انجام داد:

1. تدوین چشم انداز و بیانیه ماموریت مختص فرهنگ سازی برای صندوق توسعه ملی، با برجسته سازی اهداف و مقاصد آن.

2. معرفی و ارائه چشم انداز و بیانیه ماموریت به ذینفعان کلیدی مانند مقامات دولتی، رهبران صنعت و عموم مردم 

3. راه ‏اندازی سایت عملکردهای صندوق بمنظور شفاف سازی اقدامات (حتی حقوق و مزایا و منافع مدیران و کارکنان)

4. معرفی صندوق و وظایف و عملکرد آن در کتابهای درسی دوره متوسطه اول و فصول آموزشی مقاطع دانشگاهی علوم انسانی

5. مشارکت دادن ذینفعان در فرآیند تصمیم گیری در مورد تخصیص و مدیریت صندوق به جهت افزایش احساس مالکیت عمومی و پاسخگویی مدیران

6. ایجاد شفافیت و اعتماد با ایجاد معیارهای روشن برای ارزیابی و انتخاب پروژه هایی مورد حمایت صندوق

7. تشویق مشارکت های دولتی و خصوصی و بهره گیری از تخصص ذینفعان مختلف، جهت افزایش همکاری جمعی

8. برگزاری جشن پروژه‏های موفق (راه‏اندازی یا سوددهی ) افزایش انگیزه حمایت از صندوق توسعه ملی.

9. نصب برچسب روی محصولات کارخانه‏هایی که با حمایت صندوق تولید شده‏اند. همچنین نصب تابلو میزان حمایت صندوق در محل پروژه‏های کشاورزی یا انتقال آب یا گردشگری و امثالهم.

10. ایجاد سیستم نظارت و ارزیابی سازمان یافته و مردمی برای پیگیری پیشرفت و تأثیر پروژه های تحت حمایت صندوق

با اجرای این گام ها، صندوق توسعه ملی می تواند فرهنگ قوی همکاری، شفافیت و پاسخگویی را ایجاد و ذینفعان را توانمند سازد تا در راستای یک هدف مشترک توسعه ملی با یکدیگر همکاری کنند.

 

راهبردهای حفظ ثروت ملی

صندوق توسعه ملی که برای توسعه اقتصادی بلندمدت و حفظ ثروت ملی ایحاد شده است می تواند از راهبردهای مختلفی استفاده کند. برخی از استراتژی های اتخاذ شده توسط صندوق توسعه ملی برای حفظ ثروت ملی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. سرمایه گذاری در بخش های استراتژیک: صندوق توسعه ملی می تواند در بخش هایی مانند زیرساخت، انرژی(نیروگاه‏های بادی و خورشیدی) و فناوری (هوشمند سازی صنعت خودرو، هوشمند سازی پلیس یا مدارس، رایانش ابری) و موسسات دانش بنیان سرمایه گذاری کند تا رشد اقتصادی و رقابت پذیری کشور را افزایش دهد.

2. تنوع بخشیدن به سرمایه گذاری ها: سرمایه گذاری در بازارهای بین المللی و طبقات دارایی تا ریسک ها را کاهش دهد و بازده را به حداکثر برساند. (کشت و صنعت در فراسرزمین، سرمایه‏گذاری در معادن مناطق کمتر توسعه یافته کشور، صندوق‏های تامین سرمایه، سرمایه گذاری در املاک و سهام یا رمزارزها با افق بلندمدت حتی تغییرات آب و هوایی)

3. ترویج توسعه پایدار: صندوق توسعه ملی می‌تواند سرمایه‌گذاری‌هایی را که پایداری زیست‌محیطی، مسئولیت اجتماعی، و حکمرانی خوب را ارتقا می‌دهند، برای تضمین دوام و ثبات بلندمدت اولویت‌بندی کند. (تصمیم سازی روی ایجاد اشتغال یا تغییر تخصص و توانائیهای منابع انسانی)

4. پس انداز برای نسل های آینده: صندوق توسعه ملی می تواند بخشی از بودجه خود را به عنوان ذخیره بلندمدت برای حمایت از نیازهای اقتصادی و اجتماعی نسل های آینده کنار بگذارد.

5. درک روشنی از مدیریت ریسک در سبد سرمایه گذاری توسط هیات مدیره

6. همکاری با سایر صندوق‌های ثروت دولتی: صندوق توسعه ملی می‌تواند با سایر صندوق‌های ثروت دولتی برای به اشتراک گذاشتن دانش، منابع و سرمایه‌گذاری‌ها همکاری کند، که می‌تواند استراتژی‌های حفظ ثروت کشور را متنوع‌تر و تقویت کند.(همکاری با صندوق بازنشستگی در ایجاد بزرگراه‏ها)

نتیجه گیری

حفظ ثروت ملی برای نسل‌های آینده باید یک اصل اساسی برای سیاست‌گذاری در هر کشوری باشد. صندوق توسعه ملی در ایران نیز ابزاری حیاتی است که می توان برای دستیابی به این هدف از آن استفاده کرد. اما موفقیت در این راه نیازمند فرهنگ سازی است. بویژه آنکه صندوق در ایران عمر کمی داشته و برای بسیاری از مدیران و مردم عادی ناشناخته است. از سوی دیگر همه می دانیم که فرهنگ سازی برای حفظ ثروت ملی مستلزم تغییر اساسی در ارزش ها و اولویت های جامعه است. در این راستا صندوق می تواند با ارتقای موفقیت های صندوق توسعه ملی و مشارکت دادن جامعه مدنی در بحث توسعه آینده کشور به این مهم دست یابد. زیرا ایجاد فرهنگ حفظ ثروت ملی به تضمین رشد اقتصادی بلندمدت و رفاه اجتماعی کمک خواهد کرد. اگرچه صندوق توسعه ملی می تواند در این زمینه نقش تعیین کننده ای داشته باشد، اما برای تحقق توانائیها و اهداف خود نیازمند مدیریت حرفه ای و شفاف است. با توسعه تبلیغات، تنوع در سرمایه‏ گذاری ، ترویج آموزش‏های همگانی، پرورش فرهنگ مدیریت مالی محتاطانه، شفافیت و پاسخگویی، صندوق می تواند از صحت مسیر خود اطمینان حاصل کند.

پیشنهادات:

برخی از مهم‏ترین پیشنهادات برای فرهنگ سازی حفظ ثروت ملی توسط صندوق ملی توسعه عبارتند از:

1. پایه اساسی فرهنگ سازی، آموزش است. مواردی مانند: معرفی صندوق در کتب درسی مقطع متوسط و فصول درسی رشته ‏های علوم انسانی و معرفی صندوق در رسانه‏های رسمی و مجازی

2. برجسته کردن اهمیت و موفقیت های صندوق توسعه ملی، بمنظور ترویج فرهنگ حفظ ثروت ملی و افزایش اعتماد و مشارکت ملی.

3. درگیر کردن جامعه مدنی از جمله مؤسسات دانشگاهی و بخش خصوصی در بحث توسعه آینده کشور با حمایت از سیاست های الویت توسعه پایدار بلندمدت بر دستاوردهای کوتاه مدت.

4. ایجاد یک چارچوب قانونی و نظارتی که ثبات مالی، شفافیت و پاسخگویی صندوق را ارتقا دهد. شامل اجرای سیاست های مالی صحیح، تقویت مؤسسات مالی، و اطمینان از وجود تدابیر کافی برای جلوگیری از فساد و اختلاس است.

5. هدایت سیاست‌های مدیریتی و سرمایه‌گذاری صندوق با چشم‌انداز بلندمدتی که بر رشد اقتصادی پایدار و رفاه اجتماعی تأکید دارد. این امر مستلزم سرمایه گذاری در پروژه هایی است که دارای منافع اقتصادی و اجتماعی هستند، مانند توسعه زیرساخت ها، تحقیق و توسعه و آموزش.

6. تدوین و اطمینان از وجود مکانیسم مشخصی برای ارزیابی تاثیر سرمایه گذاری ها جهت تضمین همسو بودن سرمایه گذاری ها با اهداف بلندمدت صندوق توسعه ملی و در خدمت منافع مردم ایران.

   منابع:

1.            امیری، رومینا، 1389، آموزش شهروندی از اصول تا عمل، ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی، چاپ اول، اصفهان.

2.            باباخانی، لیلا، 1۳۹۱، فعالیتهای فرهنگی، انتشارات ساکو، چاپ پنجم. تهران.

3.            بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی 23/09/1378

4.            بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی،  مورخ 26/09/1381.

5.            بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با رئیس جمهور و هیات دولت، سوم شهریور 1395.

6.            صاحبی، محمدجواد، 1384، مناسبات دین و فرهنگ در جامعه ایران،نشر: طبع و نشر، ج۱، چاپ اول، تهران.

7.            صالحي اميري، سيدرضا؛ عظيمي دولت آبادي، امير، 1391، مقاله: مباني سياست گذاري و برنامه ريزي فرهنگي، تهران: مجمع تشخيص مصلحت نظام، مركز تحقيقات استراتژيك، چاپ سوم

8.            قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰ـ ۱۳۹۶، مصوبه مجلس شورای اسلامی، روزنامه رسمی کشور.

9.            معین،محمد، 1391، فرهنگ فارسی، ناشر: امیرکبیر، چاپ 27، تهران.

سایت‏ها:

1.            www.bayanmanaee.ir

2.            www.fa.wikipedia.org/wiki/صندوق توسعه ملی

3.            www.imna.ir/news/230852

4.            www.ndf.ir(سایت رسمی صندوق توسعه ملی کشور)

انتهای پیام/