بخش دوم- نهادهای مالی سمت خرید اوراق بهادار طیف متنوعی از صندوق های سرمایه گذاری مشترک Mutual Fund یا صندوق های قابل معامله ETF، صندوق های بازنشستگی Pension Funds، صندوق های املاک و مستغلات REIT، صندوق های متعلق به بنیادهای حامیان دانشگاه Endowments  و صندوق های ثروت ملی Sovereign Wealth Funds را شامل می شوند. این صندوق ها یا با تیم تحلیلگران و مدیران سرمایه گذاری داخلی خود نسبت به سرمایه گذاری اقدام می کنند و یا از خدمات تخصصی شرکت های مدیریت دارایی یا سبدگردان در مدیریت سبد دارایی های خود بهره مند می شوند.

بازارهای سرمایه‌گذاری عمومی شامل بازارهای سهام و بازارهای اوراق بدهی و بازار املاک و مستغلات پذیرش شده در بورس ها می شود. سرمایه گذاری در این بازارها یا مستقیم است یا از طریق نهادهای واسط یا همان صندوق های سرمایه گذاری میسر است. البته گزینه های سرمایه گذاری فقط به بازارهای عمومی محدود نیست و بازارهای سرمایه گذاری در سهامی خاص، پروژه های زیربنایی، بازار بدهی خصوصی، و بازار املاک و مستغلات خصوصی را نیز شامل می شود. همچنین سرمایه گذاری در بازارهای خصوصی به صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق های سرمایه گذاری نیز میسر است که نمونه های آن صندوق های PE و Hedge Fund ها هستند.

جدول شماره (1) _ اندازه بازارهای اوراق بهادار عمومی

لازم به ذکر است ارقام مندرج در جدول شماره (1) ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی و اختیارمعامله که اصولاً دارایی نیستند و ماهیتاً تعهد قراردادی هستند را شامل نمی شود. ارزش بازار سهام به معنی ارزش شرکت های پذیرش شده در بازار بورس آن کشور است. جدول شماره (2) ارقام مربوط به مانده اوراق سررسید نشده است که شامل اوراق دولتی، بانکی و شرکتی می شود.

جدول شماره (2) _ ارزش مانده اوراق بدهی سررسیدنشده در بازارهای مالی

بررسی کلی اعداد و ارقام فوق نشان می دهد اولا ارزش بازار اوراق بدهی در کشورها قابل مقایسه و در اکثر موارد بیشتر از ارزش بازار سهام است. ثانیاً سهم اوراق دولتی در مانده اوراق بدهی هر کشور نصف یا بیشتر است. هچنین قابل مشاهده است که ارزش بازار اوراق نسبت به تولید ناخالص داخلی کشورها نسبتی تا دویست درصد دارد که این نسبت در کشورهای توسعه یافته بالاتر است.

جدول شماره (3) _ تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در بازارهای سرمایه مهم

تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در کشورهایی مانند آمریکا یا چین بیش از 19 هزار صندوق است و اعداد و ارقام نشان می دهد که این صندوق‌ها به صورت میانگین مالکیت حدود 50 درصد اوراق بهادار پذیرش شده بازارهای سرمایه را در اختیار دارند. از بین انواع صندوق های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار، صندوق های بازنشستگی سهم 40 درصدی را به خود اختصاص داده اند.

صندوق های بازنشستگی، مطابق مطالعات تطبیقی OECD، همزمان تحت نظارت کمسیون اوراق بهادار و مقام ناظر بر صندوق های بازنشستگی (که در مواردی همان مقام ناظر شرکت های بیمه عمر هستند) قرار دارند. نظام بازنشستگی کشورها عموماً از سه لایه یک) نظام بازنشستگی اجباری عمومی، دو) نظام بازنشستگی صندوق های تکمیلی و اختیاری از نوع مشارکت معین DC (حساب های تفکیکی اعضا)، سه) حساب های بازنشستگی اوراق بهادار معاف از مالیات (معافیت منوط به عدم برداشت وجه از حساب تا سن بازنشستگی) تشکیل شده است. هر کشور یک یا دو صندوق بازنشستگی عمومی با ضمانت دولتی در لایه اول دارد. در لایه دوم اما تعداد صندوق‌های تکمیلی و اختیاری هر کشور که منابع آنها با مشارکت کارفرماها، و کارکنان و با مشوق‌های مالیاتی دولتی تامین می‌شود، گاه به هزاران صندوق می‌رسد. بررسی مقررات کشورهای کشورهای مختلف در ارتباط با حکمرانی صندوق های بازنشستگی (لایه اول یا دوم) نشان می دهد در همه کشورها صندوق های بازنشستگی از "بانگاهداری" منع شده اند و هیچ صندوق بازنشستگی مجاز به مالکیت بیش از 10 درصد سهام به نحوی که منجر به نفوذ موثر و عضویت در هیئت مدیره شرکت‌های سرمایه پذیر شوند، نیستند. مقررات مهم دیگر در اکثر کشورها اعمال حدنصاب حداقل سرمایه‌گذاری در اوراق کم ریسک (مثلا 40 یا 50 درصد) و حدنصاب حداکثر سرمایه گذاری مجاز در سهام (مثلا 30 یا 40 درصد) است.

صندوق های ثروت ملی اصلی‌ترین نهاد مالی برای ایجاد توزیع درآمد بین نسلی هستند. این صندوق ها ماموریت های مختلفی از قبیل ایجاد ثبات بودجه ای بین سال های با درآمدبالای دولت و سال های با درآمد پایین دولت، ایجاد پوشش تضمین برای صندوق های بازنشسستگی عمومی (لایه اول) و همچنین ماموریت های تامین مالی پروژه های توسعه ای اولویت دار و ملی را بر عهده دارند. جدول زیر ترکیب سرمایه گذاری چهار صندوق ثروت ملی مطرح را به صورت مقایسه ای ارائه کرده است:

برخلاف صندوق‌های بازنشستگی که بایستی بیشترین سرمایه‌گذاری را به اوراق درآمدثابت اختصاص دهند، صندوق های ثروت ملی بیشترین سرمایه گذاری را به سرمایه گذاری در سهام (حداکثر مالکیت 10 درصد و بدون نفوذ موثر و عضویت در هیئت مدیره) اختصاص داده اند و سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. سرمایه گذاری های جایگزین صندوق های ثروت ملی عمدتاً مربوط به انرژی های تجدیدپذیر یا پروژه های زیربنایی پربازده مانند مشارکت در ساخت فرودگاه‌ها یا آزادراه ها می‌شود. گرچه بخش بسیار کمی از سرمایه گذاری این صندوق ها باهدف سرمایه گذاری غیرمستقیم در شرکت های فناور در اختیار صندوق های سرمایه خصوصی PE قرار می‌گیرد.

انتهای پیام/

بخش اول دوره آموزشی SFA (دریافت)