خبری در روزهای گذشته از زبان رییس صندوق توسعه ملی منتشر شد که امروز دستمایه ای برای بازی سیاسی منتقدان دولت شده است؛ بدون این که به این نکته توجه داشته باشند که این خبر از پایه اشتباه بوده و یا سخنان وی را به درستی خوانده باشند.
انتقاد نسبت به عملکرد دولت گذشته، برای رییس صندوق توسعه ملی دردسرساز شد. خبری که سه‌شنبه هفته گذشته از زبان صفدر حسینی در نشست اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران منتشر شد، این‌گونه بود که «دولت هر کجا که کم می‌آورد، می‌گوید منابع از صندوق توسعه ملی تامین شود. از سوی دیگر، بانک مرکزی احساس می‌کند ارزهای صندوق توسعه ملی، یک منابع مشاع است و بانک مرکزی هم با این پول حق سرمایه‌گذاری دارد که این یک چالش بزرگ است.» (ایـنـجـــا)
از سوی دیگر، در خبر دیگری در همان روز، صفدر حسینی در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها، از نامه‌نگاری با رییس‌جمهور درباره تخلفات بانک مرکزی در استفاده غیرقانونی از منابع صندوق توسعه ملی خبر داده و در عین حال، موجودی فعلی صندوق را 40 میلیارد دلار اعلام کرده بود.
وی گفته بود؛ «بانک مرکزی متاسفانه محرم خوبی برای پول‌های صندوق توسعه ملی «در گذشته» نبوده، اما براساس سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه که به تازگی از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، مدیریت حساب‌های صندوق توسعه ملی از سال آینده از بانک مرکزی مستقل می‌شود که این یک نگاه بسیار هوشمندانه‌ای است و پایه استقلال بانک مرکزی را هم می‌سازد.»
ماجرا و درسرهای رییس صندوق توسعه ملی از لحظه انتشار این خبر آغاز شد؛ بدون این‌که تحلیلگران این خبر، به این نکته توجه کنند که وی در سخنان خود، عنوان کرده که بانک مرکزی محرم خوبی برای پول‌های صندوق توسعه ملی نبوده است. به عبارتی، سوال‌کننده مصاحبه بدون این‌که به این نکته اشاره کند، تیتر می‌زند «انتقاد شدید حسینی از بانک مرکزی». فیلمی که از صفدر حسینی نیز منتشر شده، این موضوع را تایید می کند. (فیلم را این جا ببینید)
در این میان، در خبرها تیتری زده شد تحت این عنوان: «برداشت جدید 12 میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی.» همین موضوع دستمایه بازی سیاسی رسانه‌های منتقد می‌شود و بدون این‌که توجه به اصل گفته رییس صندوق توسعه ملی کنند، از این تیتر برداشت سوء کرده و با ارائه گزارش و تحلیل‌هایی، نسبت به عملکرد دولت انتقاد می‌کنند.
این در حالی است که آنچه را که رییس صندوق توسعه ملی درباره برداشت 12 میلیارد دلاری دولت از صندوق توسعه ملی گفته، به درستی منتشر نشده بوده است. آن‌گونه که صفدر حسینی در مصاحبه اخیر خود عنوان کرده، چنین بوده است: «در سال‌جاری پیش‌بینی ورودی صندوق توسعه ملی با توجه به کاهش شدید قیمت نفت 5 میلیارد دلار است، این در حالی است که 12 میلیارد دلار حکم در قانون بودجه سال 94 برای برداشت از صندوق، مصوب شده است.» (ایـنـجـــا)
از سوی دیگر، منتقدان دولت با استفاده از این تیتر، به تهیه گزارش‌هایی پرداختند و این‌که تاکنون دولت موضع رسمی خود را درباره برداشت 12 میلیارد دلاری از حساب صندوق توسعه ملی اعلام نکرده است. در گزارش دیگری نیز، از رشد پایه پولی با برداشت دولت از صندوق توسعه ملی سخن گفته شد.
اما صفدر حسینی، رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی در مقابل این انتقادات اعلام کرد (ایـنـجـــا) : «در روزهای اخیر، در خصوص اظهارنظرهای اینجانب در اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران درباره نحوه تعامل صندوق توسعه ملی و بانک مرکزی، بازتاب‌ها و تفسیرهای زیادی منتشر شد. اما آنچه مورد انتقاد بنده بود و به طور روشن در مقابل دوربین صداوسیما بیان و در بخش‌های مختلف خبری نیز پخش شد، انتقاد از رفتارهای بانک مرکزی در گذشته بود. و الا ما در جلساتی که به طور مرتب با رییس‌کل و مدیران ارزی بانک مرکزی داریم، مسایل کارشناسی و نحوه تخصیص منابع به طرح‌های تولیدی و تامین سرمایه در گردش را مورد بررسی قرار می‌دهیم و احیانا نسبت به طرح ایرادها و نکات کارشناسی و چاره‌اندیشی برای آنها، اقدام می‌کنیم.»
به گفته وی، «آنچه در این روزها و در لابه‌لای سطور رسانه‌ها مغفول واقع شد، توجه به نقش موثر نظام بانکی و در راس آن بانک مرکزی در مدیریت مسایل پولی کشور است. بانک مرکزی در دولت یازدهم به مدیریت دکتر سیف نقش موثری در کاهش معنادار تورم، کنترل رشد نقدینگی و به ویژه کاهش نوسانات نرخ ارز داشته که این مهم در آماده کردن زمینه برای سرمایه‌گذاری و حمایت از تولید، بسیار اساسی است.»
حسینی همچنین تاکید کرد؛ «اصلا اعتقاد ندارم که مواضع احیانا انتقادی من متوجه شخصیت و یا سوء عملکرد سیف یا همکاران وی شود و لازم می‌دانم بر این نکته تاکید کنم. البته در این میان از صحبت‌های بنده چنین استنباط شد که ۱۲ میلیارد دلار از سوی دولت و یا بانک مرکزی برداشت شده که به هیچ‌وجه صحت ندارد و ما جداگانه آن را تکذیب کردیم.»
علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد نیز در دفاع از رییس صندوق توسعه ملی، اعلام کرد «منظور مدیرعامل مربوط به دوره‌های قبل بوده و خود آقای صفدر حسینی گفته است که در دوره جدید برداشتی از منابع صندوق توسعه ملی صورت نگرفته است.» (ایـنـجــــا)
به گفته وی، «هر آنچه از منابع صندوق توسعه ملی برداشت شده، با حکم مقام معظم رهبری صورت گرفته است که این موضوع مربوط به اعتبار آب‌های مرزی می‌شود.»
همه انتقادات نسبت به عملکرد دولت گذشته در شرایطی است که در سال‌های گذشته بارها و بارها از دست‌اندازی‌های دولت قبل از صندوق توسعه ملی رونمایی شده بود و یکی از آنها، برداشت 2 میلیارد و 700 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی به عنوان قرض توسط دولت دهم بوده و اعتبار ریالی معادل آن به عنوان کمک اقتصادی شب عید (عیدانه) در نظر گرفته شد و بیش از 73 میلیون ایرانی، عیدانه 85 هزار تومانی دولت و مجلس را دریافت کردند.
در عین حال، برخی از نمایندگان مجلس بارها اعلام کردند که احمدی‌نژاد برداشت‌های گسترده‌ای از این حساب، بدون مجوز مجلس و برای پرداخت به مردمی که در جریان سفرهای استانی احمدی‌نژاد به او نامه نوشته بودند، داشته است؛ تا جایی‌که این حساب به صندوق نذری تبدیل شده بود. همچنین دولت احمدی‌نژاد خواستار اختصاص 30 درصد از موجودی حساب ذخیره ارزی، به صندوق مهر رضا شده بود که در مقابل، کارشناسان نسبت به آثار تورمی این اقدام، به دولت هشدار داده بودند. (ایـنـجــــا)
احمد توکلی، نماینده اصولگرای مجلس در همین جریان، چند هفته پس از روی کار آمدن دولت یازدهم اعلام کرد، که از ۱۷۶ میلیارد دلار حساب ذخیره ارزی، ۱۶۱ میلیارد دلار را دولت استفاده کرده است. توکلی در توصیف وضعیت این صندوق در پایان دولت دهم از عبارت «حساب ذخیره ارزی جارو شد» استفاده کرد.
این در حالی است که به باور کارشناسان، «عملکرد دولت یازدهم نشان‌دهنده این است که با هرگونه برداشت غیرقانونی مخالف است و با توجه به این‌که دولت بودجه را انقباضی و با انضباط کامل تدوین کرده و به دلیل کاهش نرخ تورم و انضباط مالی، بعید است برداشتی غیرقانونی از منابع صندوق توسعه ملی داشته باشد.»
مریم فکری