دکتر هاشم پسران، اقتصاددان صاحب نام ایرانی که از او به عنوان نامزد دریافت جایزه نوبل اقتصاد سال گذشته یاد می شد، معتقد است، منابع بلوکهشده ایران در خارج که با رفع تحریمها آزاد خواهد شد نباید مصرفی جز سرمایهگذاری داشته باشد و بر این اساس باید منابع صندوق توسعه ملی به جای هزینه کرد در پروژه های داخلی و مصارف جاری و عمرانی دولت، در خارج از کشور سرمایه گذاری شود.
پروفسور هاشم پسران در این رابطه به وضعیت اقتصادی کشور نروژ اشاره میکند: نروژ کشوری نسبتا کوچک خارج از بازار اروپاست؛ اما با این همه توانسته نرخ ارز خود را از نوسانات درآمدهای نفتی تا حدود زیادی ایمن نگه دارد. نروژیها با ایجاد یک صندوق ذخیره ارزی که به نوعی یک صندوق بازنشستگی دولتی است، درآمدهای نفتی خود را به آن صندوق واریز و به تدریج از منابع آن برای درآمدزایی کشورشان استفاده کردهاند.
این اقتصاددان برجسته ایرانی افزود: ممکن است برخی بگویند که اقتصاد ایران مانند نروژ نیست که حرف درستی است، اما نروژیها هم میتوانستند مانند ما درآمدهای نفتی را در داخل اقتصادشان مصرف کنند که به احتمال فراوان با وابستگی شدید به درآمدهای نفتی، دچار مشکلات اقتصاد ایران میشدند، اما آنها در شرایط فعلی یک صندوق برای سرمایهگذاری دارند که برای یک کشور پنج میلیوننفری بیش از ۹۸۰ میلیارد دلار منابع ذخیرهشده دارد.
وی ادامه داد: با این همه اینطور نیست که حالا با این مقدار قابل توجه منابع در هزینه آن دست و دلبازی بیحد و حصر داشته باشند، بلکه هرسال حدود سه تا چهار درصد، آن هم صرفا از محل درآمدهای صندوق، مجوز برداشت برای هزینه در اقتصادشان تزریق میکنند.
پروفسور پسران با ذکر این مثال بر این موضوع تاکید میکند که ایران هم میتواند در این جهت گام بردارد: اقتصاد ایران طی سالهای گذشته خودش را تا حدودی با نظام تحریم تطبیق داده است و اکنون سادهتر میتواند چشمش را بر درآمدهای نفتی ببندد و آنها را در صندوقی ذخیره کند. ایران هم مانند نروژ میتواند به جای اینکه اصل منابع صندوق را هزینه کند از بازدهی و درآمد صندوق خرج کند. یعنی میتواند منابع حاصل از درآمدهای نفتی را در بازار رقیب سرمایهگذاری کند و درآمدی را که از آن طریق به دست میآورد، هزینه کند. متاسفانه تاکنون منابع صندوق توسعه ملی بیشتر در پروژههای داخلی هزینه شده، اما این منابع باید در خارج از کشور و در پروژه های پربازده سرمایهگذاری شود و تنها از درآمدهای آن بتوان هزینه کرد. امکان انجام این کار وجود دارد و با این اتفاق سدی در برابر شوکهای ارزی به اقتصاد ایجاد میشود ضمن اینکه اقتصاد ایران از درآمد هم بهرهمند میشود.