روابط عمومی صندوق توسعه ملی - نشریه تخصصی "ثروت ملی" شماره 8 -دی ماه 93

سيستان و بلوچستان که در طبقه‌بندي استان‌ها جزو مناطق محروم است اين روزها براي خروج از اين فهرست برنامه‌هاي متعددي دارد. نشست‌هاي تخصصي با سرمايه‌گذاران، تأمين زيرساخت‌هاي لازم و دعوت از سرمايه‌گذاران ايراني مقيم خارج از کشور، نکات مهمي است که اين استان در حال پيگيري است. اما پهن‌کردن فرش قرمز براي سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي نکته‌اي است که علي اوسط هاشمي استاندار سيستان و بلوچستان بارها در گفت‌وگو مطرح کرد. او معتقد است سيستان و بلوچستان زماني از فهرست استان‌هاي محروم خارج مي‌شود که توسعه صنعتي رخ دهد. از اين‌رو صندوق توسعه ملي را کليدي‌ترين بخش در توسعه فعاليت‌هاي اقتصادي مي‌داند. متن گفت‌وگوي ما با استاندار سيستان و بلوچستان در ادامه مي‌آيد.

استان سيستان و بلوچستان تا چه ميزان توانسته است از تسهيلات صندوق توسعه ملي برخوردار شود؟
    منطقه سيستان و بلوچستان با ساير استان‌هاي کشور متفاوت است. اين استان در زمان جنگ در معرض تهديد گروهک‌ها و اشرار بود و مدت طولاني از اين امر رنج کشيد بنابراين بايد به فکر توسعه اين استان باشيم؛ استاني که قابليت‌هاي زيادي دارد. بدين جهت مهمترين نکته براي تغيير نگرش‌ها، رفاه حال مردم و خروج از منطقه محروم، توسعه صنعتي است. عدالت‌محوري و کاهش فاصله اين منطقه با ساير استان‌هاي کشور، موضوعي است که دولت يازدهم با جديت در حال دنبال کردن است در اين ميان يکي از اهرم‌هايي که مي‌تواند ما را به اهداف ترسيم شده برساند، استفاده از تسهيلات صندوق توسعه ملي است. در استان‌هاي ديگر نسخه‌هايي در نظر گرفته مي‌شود که با واقعيت آن استان سازگار باشد. بنابراين بايد براي برخي از استان‌ها سياست‌هايي منطبق با موضوعات مردم شناسي و جامعه شناختي در هر منطقه در نظر گرفته شود. در حال حاضر لازم است نسخه‌هايي منطبق با نگرش، باور و نگاه افراد حاضر در اين منطقه که از دريافت تسهيلات اجتناب مي‌کنند، تدوين شود. براين اساس از دولت تدبير و اميد مي‌خواهم که نگاه متفاوتي به اين منطقه داشته و جدا از ساير استان‌هاي کشور به آن بنگرد. مردم ساکن در اين منطقه به دريافت تسهيلات، اعتقادي ندارند بنابراين ضروري است براي ترغيب آن‌ها به سرمايه‌گذاري، راه‌کارهاي ديگري اتخاذ شود. اگر بخواهيم با نگاه امنيتي هم به موضوع نگاه کنيم براي برون‌رفت از هرگونه تحريم يا ناملايمتي و البته توسعه صنعتي منطقه بايد به مردم نقش پررنگ‌تري اختصاص دهيم و آنها را در توسعه منطقه همراه کنيم.
استان سيستان بلوچستان گزينه و طرح قابل توجهي با نکات عرض شده براي ارائه به صندوق توسعه ملي ندارد. اين درحاليست که ما در تلاش براي قرارگرفتن در مسير توسعه صنعتي هستيم که اين روند، نقش شرکت‌هاي توسعه‌اي را پررنگ مي‌کند. نهادهاي عمومي و دولتي نيز مي‌توانند با سرمايه‌گذاري در اين منطقه باورها را نسبت به سيستان و بلوچستان تغيير دهند. وقتي تغيير باور ايجاد شود به‌طور قطع آن زمان، تقاضاهاي متفاوت و منطبق با ظرفيت منطقه در عرصه ملي متبلور مي‌شود. به هرترتيب تاکنون هيچ درخواستي براي استفاده از تسهيلات صندوق توسعه ملي داده نشده و عددهاي سرمايه‌گذاري در اين منطقه بسيار ضعيف است از اينرو مي‌خواهيم با پروژه‌هاي بزرگي که تعريف کرديم که در نهايت به 3 تا 4پروژه ميرسد از تسهيلات صندوق استفاده کنيم. ما به پروژه‌هاي کوچک هيچ اعتقادي نداريم بلکه معتقديم اگر 4 پروژه مهم، با ارزش و جريان‌ساز به صندوق توسعه ملي معرفي شود به‌دليل توجيه‌پذير بودن، مي‌توانيم از تسهيلات آن استفاده کنيم. البته هنوز رقم پروژه‌هاي مهم استان تعيين نشده و با نهايي شدن طرح‌ها ما نيز درخواست‌هاي خود را به صندوق توسعه ملي ارسال خواهيم کرد. از آنجا که استفاده از تسهيلات صندوق توسعه ملي در اين استان سقفي ندارد، بايد امسال در زمينه جذب سرمايه و سرمايه‌گذار کارهاي مهمي انجام گيرد که اين مهم بيش از پيش مورد هدف مسئولان استاني است زيرا ما به رشد جهشي استان مي‌انديشيم. در همين راستا صندوق توسعه ملي و استفاده از ظرفيت‌هاي آن يک فرصت است که بايد براي اقدامات زيربنايي در زمينه رونق و توسعه استان از آن استفاده شود و بانک‌ها نيز همکاري لازم را در اين زمينه داشته باشند تا اعتبار اين صندوق که شناور است، هرچه بيشتر در خدمت توسعه استان قرار گيرد. با توجه به اينکه تسهيلات اعطايي از محل اين صندوق با بخشودگي چهار درصد نرخ سود کارمزد در استان و دو سال بازپرداخت بيشتر نسبت به ساير نقاط کشور پرداخت مي‌شود، مي‌تواند در حوزه‌هاي مختلف نيروگاهي، گردشگري، حمل‌ونقل هوايي و ساير زمينه‌هاي زيربنايي بسيار اثرگذار باشد. بنابراين براي بهره‌مندي از صندوق توسعه ملي بايد طرح‌هايي که توجيه قابل قبولي دارند معرفي شوند در غير اين‌صورت نمي‌توان از تسهيلات اين صندوق بهره‌مند شد.

استان شما چه ظرفيت‌هايي براي سرمايه‌گذاري دارد که طي اين مدت مورد غفلت واقع شده است؟
    مهمترين ظرفيت استان سيستان و بلوچستان دروازه آن به اقيانوس است که بزرگترين ثروت به‌شمار مي‌رود که سال‌هاي متمادي از آن غافل بوده‌ايم. بنابراين اگر بندر اين منطقه مورد توجه قرار مي‌گرفت و ويژه مي‌شد، اکنون بازاري به وسعت 5/2 ميليارد نفر در اختيار داشتيم. زيرا همسايگي با کشورهاي مختلف اين امکان را ميدهد که با بازارهاي زيادي تبادل داشته باشيم. اين استان به اقيانوس هند، چين از طرفي و به آسياي ميانه و غرب کشور از سوي ديگر وصل شده که بر اين اساس، استان سيستان و بلوچستان حلقه وصل و ترانزيت در اين منطقه به‌شمار مي‌رود. بنابراين در اين شرايط مي‌توانيم در بحث اقتصادي و توسعه فعاليت‌هاي توليدي حرف نخست را بزنيم. اين امر در شرايطي است که روابط ما با کشورهاي همسايه مطلوب باشد. برخي خارج از استان گمان مي‌کنند در سيستان و بلوچستان وضعيت مناسبي براي سرمايه‌گذاري موجود نيست درصورتي که اين منطقه همه امکانات خدادادي و فرصت‌هاي مناسب براي توسعه را درخود جاي داده است.
سيستان و بلوچستان استان درحالي توسعه‌اي است که در سال‌‌هاي گذشته نيز روند توسعه آن شدت گرفته و تمام دستگاه‌هاي اقتصادي اين استان آماده همکاري و تسهيل براي سرمايه‌گذاري هستند و در واقع سيستان و بلوچستان فرش قرمز براي صاحبان سرمايه پهن کرده است.

يکي از مشکلاتي که سرمايه‌گذاران در فعاليت با اين استان با آن مواجه هستند، تأمين امنيت است و اينکه تصور مي‌کنند ريسک سرمايه‌گذاري در اين منطقه زياد است نظر شما درباره اين موضوع چيست؟
    استان سيستان و بلوچستان مانند سال‌هاي گذشته نيست و خوشبختانه ما از اين بخش عبور کرده‌ايم و اکنون به فکر توسعه صنعتي استان هستيم. بنابراين به سرمايه‌گذاران اطمينان مي‌دهم که سرمايه‌گذاري در اين منطقه براي آنها سودآور بوده و ريسک پاييني به همراه دارد. از سويي مي‌توانند با سرمايه‌گذاري در اين منطقه از کشورهاي اطراف که تمايل زيادي به همکاري با ايران دارند نيز ارتباط برقرار کنند و بر توسعه صادرات خود بيفزايند. حضور فعال مردم در صحنه که نمونه‌اي از آن در انتخابات دوره يازدهم رخ داد نشان مي‌دهد که اين منطقه امنيت کافي براي سرمايه‌گذاري دارد و نبايد به استان سيستان و بلوچستان مانند دهه 60 نگاه کرد. اقبال مردم از سرمايه‌گذاران زياد است و مردم اين استان به‌دنبال توسعه صنعتي و فاصله گرفتن از هرگونه محروميت هستند اما به دليل نگاه‌هاي گذشته، اين استان همچنان در زمره استان‌هاي محروم قرار دارد بنابراين اميدواريم با تغيير رويکرد و معرفي ظرفيت‌ها در جذب سرمايه‌گذاران موفق عمل کنيم.

تغيير نگاه و حضور سرمايه‌گذاران چگونه دنبال خواهد شد؟
    ما در تلاش هستيم که نگاه‌ها و شرايط نامناسب گذشته را تغيير دهيم. ما ديگر از امنيت حرف نمي‌زنيم بلکه از توسعه و صنعتي شدن سخن مي‌گوييم و با رويکرد جديدي که در استان شکل گرفته است سرمايه‌گذاران هم براي حضور تمايل بيشتري خواهند داشت. 1600 کيلومتر از 9هزار کيلومتر مرز ايران در استان سيستان و بلوچستان قرار دارد که اين توانمندي باعث شده تا با کشورهاي همسايه همکاري و توسعه روابط داشته باشيم زيرا آنها نيز تمايل به همکاري با ايران دارند. بنابراين هر سرمايه‌گذاري که در اين استان ورود کند به راحتي به بازارهاي پاکستان و افغانستان دسترسي خواهد داشت. خوشبختانه درک مشترکي بين کشورهاي همسايه وجود دارد و آنها بارها نيز براي همکاري مشترک در زمينه‌هاي مختلف اعلام آمادگي کرده‌اند. از اينرو سرمايه‌گذاران مي‌توانند با شرايط خوب و قابل اطميناني وارد استان شوند.

براي جذب سرمايه‌گذاران چه فعاليت‌هايي صورت گرفته است؟
    يکي از موضوعات مهم براي حضور سرمايه‌گذاران، تأمين زيرساخت‌هاي لازم است. سرمايه‌گذاران زماني وارد يک منطقه مي‌شوند که زيرساخت‌هاي حداقلي سرمايه‌گذاري در آن فراهم شده باشد. با اين تفاسير براي تأمين گاز اقدامات لازم آغاز شده است. ما تنها استاني بوديم که به روش سنتي (کپسول گاز) گاز منطقه را تأمين مي‌کرديم. از اين‌رو شوراي اقتصاد مصوب کرد که يک ميليارد و 900 ميليون دلار براي تأمين گاز به روش بيع متقابل پرداخت شود. بر اين اساس در ساير بخش‌ها نيز ورود پيدا ميکنيم تا سرمايه‌گذاران براي حضور در اين منطقه مشکلي نداشته باشند. نکته ديگري که در حال پيگيري است توسعه بندر چابهار است. درحال‌حاضر ظرفيت اين بندر 5/2 ميليون تن است که اين ظرفيت تا سال آينده به 6 ميليون تن خواهد رسيد و هر سال نيز به ميزان ذکر شده بر ظرفيت بندر چابهار افزوده خواهد شد. اين روند بايد به‌گونه‌اي اداره شود که تا 4 سال آينده ظرفيت اين بندر به 20 ميليون تن برسد. همچنين دو واحد پتروشيمي نيز در منطقه در حال ايجاد است که يکي از واحدهاي پتروشيمي مراحل اوليه خود که زمين و جذب سرمايه‌گذار است را پشت سر گذاشته و واحد ديگر نيز توسط شرکت ملي پتروشيمي احداث خواهد شد. در بخش ساخت کارخانه فولاد و معدن نيز، سازمان توسعه و نوسازي معادن ايران(ايميدرو) فعال شده است. ضمن آنکه احداث کارخانه لاستيک توسط ايدرو و يک سرمايه‌گذار خصوصي در حال پيگيري است.  از سويي 300کيلومتر براي راهآهن کارگاه داير شده است که اين موارد نشان ميدهد براي تأمين زيرساخت براي سرمايه‌گذاران فعاليت‌هاي خوبي در حال انجام است.

آيا نشست تخصصي با سرمايه‌گذاران با هدف درخواست از آن‌ها براي معرفي طرح‌هاي توجيه‌پذير برگزار مي‌شود؟
    بله، نشست‌هاي تخصصي براي آشنايي سرمايه‌گذاران با ظرفيت‌هاي منطقه و مزيت‌هاي سرمايه‌گذاري برپا مي‌شود. در همين راستا 3 نشست تخصصي ديگر که يکي از آن‌ها با حضور رييس‌جمهوري که در نوبه خود کم‌نظير بوده نيز برگزار شده است. جلسات ديگري نيز با حضور معاون اول رييس‌جمهوري و مديران بانک‌هاي صنعت و معدن با هدف شناسايي و معرفي توانمندي‌هاي منطقه به سرمايه‌گذاران برگزار شد. بر اين اساس در تلاش هستيم تا با ايرانيان خارج از کشور به خصوص بومي‌هاي اين منطقه که به خارج رفته‌اند نيز ارتباط برقرار کرده و از آن‌ها براي سرمايه‌گذاري در اين منطقه دعوت کنيم که اين موارد نشان مي‌دهد برنامه مستمري براي جذب سرمايه‌گذار و ارائه طرح‌هاي جديد در دست اقدام داريم. همچنين 8 ميز با مشارکت همه دستگاه‌ها در شوراي راهبردي توسعه استان شکل گرفته و هر يک از اين ميزها داراي مسئول و گروه بوده که موظف به پيگيري و به نتيجه و ثمر نشاندن يک کلان‌پروژه هستند. اين ميزها که به معني اتاق فکر و عمليات محسوب ميشوند منجر به گردآمدن مسئولان در نشست‌ها و روان‌کردن امور خواهد شد.

چرا سرمايهگذاران براي حضور در منطقه آزاد چابهار رغبتي ندارند؟
    فقدان و کمبود امکانات زيربنايي اوليه از مهمترين موانع توسعه منطقه آزاد چابهار و به تبع آن استان سيستان و بلوچستان است. اين در حالي است که ضرورت سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي در منطقه آزاد چابهار، مي‌تواند نقش مهمي را در اقتصاد سيستان و بلوچستان ايفا کند و از طرفي شکوفايي منطقه آزاد چابهار ميتواند در کاهش نرخ بيکاري در استان مؤثر باشد و درصورت بهره‌گيري مطلوب از اين قابليت‌ها، مي‌توان توانمندي‌هاي منطقه آزاد چابهار را در اين زمينه ارتقا بخشيد. بنابراين چنانچه سرمايه‌‌‌‌‌‌گذاري داخلي و خارجي در بندر چابهار به‌صورت متوازن رشد کند عملا نتيجه اقتصادي بهتري عايد منطقه ميشود.